Tot voor kort was de Pelikaanberg in Sint-Pieters-Leeuw een onveilige ontbrekende schakel in de bovenlokale fietsroute tussen Halle en Lennik. De verbindingsweg bevatte namelijk geen fietsinfrastructuur en gemotoriseerd verkeer reed er met hoge snelheden door. Daarom besloot de gemeente om een dubbelrichtingsfietspad aan te leggen. Daardoor wordt de ruimte voor het gemotoriseerd verkeer beperkt tot één rijstrook over de gehele lengte van de versmalling.

Om de coördinatie tussen beide rijrichtingen vlot te laten verlopen, installeerde de gemeente eveneens een dynamische lichtenregeling. Die oplossing sluit aan op het dubbelrichtingsfietspad dat reeds op het grondgebied van Halle en Pepingen aanwezig was.

Significante helling en beperkte breedte

Op de Pelikaanberg bevindt zich een woonlint in een verder landelijke omgeving. De Pelikaanberg is een lokale verbindingsweg (lokale weg type I) en heeft een helling met een gemiddeld stijgingspercentage van 6,4%. Voor fietsers is dat al een significante stijging. Door de helling en de inrichting van de weg, lag de snelheid van het gemotoriseerd verkeer hoger dan de opgelegde 50 km/u. Uit metingen bleek namelijk dat de V85 boven de 60 km/u lag. Dat wil zeggen: 85% van de voertuigen rijdt 60 of trager, 15% rijdt harder.

De Pelikaanberg is daarnaast een belangrijke route voor openbaar vervoer en landbouwvoertuigen. Het knelpunt op de route is de beperkt beschikbare breedte van 6,77 m (van gevel tot gevel) in het bovenste gedeelte van de Pelikaanberg over een lengte van ongeveer 75 m.

Hoe fietsverkeer van gemotoriseerd verkeer scheiden?

De gemeente Sint-Pieters-Leeuw ondernam de volgende maatregelen om fietsers te scheiden van het gemotoriseerd verkeer.

• Wegversmalling: Aangezien een verbreding van de weg niet mogelijk was, omdat de gemeente anders inwoners zou moeten onteigenen, was een wegversmalling voor het gemotoriseerd verkeer de beste optie.
• Dynamische verkeerslichten: Omwille van de lengte van de wegversmalling (totale lengte bedraagt +/- 100 m) kunnen de automobilisten elkaar niet zien. Daarom heeft de gemeente er dynamische verkeerslichten geplaatst die afgestemd worden op de verkeersstromen tijdens de ochtend- en avondspits en rekening houden met het openbaar vervoer.
• Scheiding tussen fietspad en rijbaan: Om te voorkomen dat het gemotoriseerd verkeer toch het fietspad zou gebruiken als uitwijkstrook, heeft de gemeente een fysieke scheiding geplaatst tussen de rijweg en het fietspad. Daarbij maakte ze gebruik van hagen en afsluitingen van wilgentakken

Keuze voor zwakke weggebruiker

De keuze die de gemeente maakte om een meer ondergeschikte rol toe te kennen aan het gemotoriseerd verkeer ten opzichte van de zwakke weggebruikers (fietsers en voetgangers), is opmerkelijk en niet alledaags.

Initiatiefnemers

• Gemeente Sint-Pieters-Leeuw

Contact

Johan Persoons

• Mobiliteitsambtenaar gemeente Sint-Pieters-Leeuw
•  johan.persoons@sint-pietersleeuw.be
•  02/371 22 92

Locatie

Pelikaanberg in Sint-Pieters-Leeuw

Betrokken partijen

De volgende partijen werden betrokken bij het project:

• Gemeente Sint-Pieters-Leeuw (trekker van het project)
• Gemeente Pepingen (grensoverschrijdend project)
• Provincie Vlaams-Brabant – dienst mobiliteit (subsidiedossier)
• Afdeling Wegen en Verkeer Vlaams-Brabant (subsidiedossier)
• VMM – Aquafin (aanleg collector)
• Een toegankelijkheidsbureau werd ook betrokken in de beoordeling van de inrichtingsplannen in de fase van de projectnota. Zo was bijvoorbeeld de inplanting van de verkeersborden zonder dat deze hinderlijk zijn voor voetgangers en fietsers een aandachtspunt.
• Studiebureau voor de uitwerking van start- en projectnota.
• Uitvoerende aannemer

Verder konden inwoners van de Pelikaanberg na de proefperiode van de verkeerslichten (gedurende 1 week) hun opmerking doorgeven aan het bestuur.

Evaluatie

De ervaringen zijn alvast positief. De verkeersveiligheid verbeterde namelijk voor alle weggebruikers:

• Fietsers en voetgangers krijgen een ruimte die fysiek afgescheiden is van het gemotoriseerd verkeer.
• De snelheid van het gemotoriseerd verkeer in het woonlint wordt gematigd door de dynamische verkeerslichten.
• Het detectiesysteem van de lichten zorgt voor een vlotte regeling en maakt het mogelijk om vertragingen (ook tijdens de spits) zeer beperkt te houden.
• Er zijn geen misverstanden over de voorrangssituatie in de trechter.

Wel vroeg de nieuwe verkeerssituatie voor de bewoners in het begin een aanpassing wanneer ze hun woning verlieten met de wagen. Daarnaast zorgen het remmen en optrekken van het gemotoriseerd verkeer voor meer lawaai.

Een evaluatie van het project gebeurt regelmatig: zo wordt de werking van de dynamische lichtenregeling opgevolgd en bijgestuurd indien nodig. In 2018 plant de gemeente bovendien een fietstelling in.

Investering

2014

• Gemeente: dienst openbare werken: 534 304 EUR
• Gemeente Pepingen: 177 086 EUR
• Subsidies:
  • Provincie: 37 694 EUR (40%)
  • Vlaamse overheid: 37 694 EUR (40%)
  • VMM: 271 061 EUR

• Vivaqua: 635 36 EUR
• Aquafin: 48 865 EUR
• Infrax: 28 684 EUR