Het lobbenstadmodel in Sint-Niklaas: de fiets als leidend principe van het ruimtelijk beleid (Sint-Niklaas)
Sint-Niklaas koos als eerste stad in België voor een lobbenstadmodel. Het model breidt de stadskern uit volgens een radiale structuur van compacte stadslobben met daartussen een netwerk van blauwgroene vingers. Een radiale structuur is van buiten de stad op de binnenstad georiënteerd. Denk aan een fietswiel met het centrum als naaf, de spaken afwisselend als woongebied of als natuur en water en de velg als groene fietssingel. Voorbeelden van steden gebaseerd op het lobbenstadmodel zijn Kopenhagen, Amsterdam en Keulen.
Allereerst zorgen de blauwgroene vingers voor nabije recreatie voor de bewoners en brengen de natuur tot in het hart van de stad. Ze functioneren bovendien als verkoeling en ventilatie voor het hitte-effect van de bebouwde oppervlakte rondom en nemen overtollig hemelwater op. Voorts hebben de stedelijke lobben een hogere woningdichtheid dan de stedelijke norm (min. 50 wooneenheden/ha). Bijgevolg mogen nieuwe woonprojecten enkel nog opgestart worden volgens de aanbevelingen voor de lobbenstad.
Noodzakelijke aanpassingen om lobbenstadmodel te implementeren
De gemeenteraad keurde het lobbenstadmodel werd in 2014 goed, na een grondig onderzoek dat plaatsvond tussen 2013 en 2014. In dat onderzoek werden de noodzakelijke aanbevelingen geformuleerd om het huidig ruimtelijk beleid om te vormen naar het lobbenstadmodel:
- Zo hebben de stedelijke lobben een hogere woningdichtheid dan de stedelijke norm (min. 50 wooneenheden/ha), radiale invalswegen moeten de buslijnen en fietsassen bundelen. Nieuwe woonprojecten mogen enkel nog opgestart worden conform de aanbevelingen voor de lobbenstad.
- Ter realisatie van de groenblauwe vingers werden enkele gebieden aangeduid waarvoor inrichtingsplannen en/of landschapsstudies dienen te gebeuren, inclusief hun eventuele herbestemming. Waar de bestaande verstedelijking dit reeds moeilijk maakt, koos de stad ervoor om de bestaande groene structuren te verbinden.
- Voor de binnenstad gaat het o.a. om de ontwikkeling van semi-publieke binnentuinen/parken bij bouwblokken met doorsteken voor voetgangers en fietsers en een lussenplan voor de verkeerscirculatie. Voor de overgang van binnenstad naar lobben werd het concept van een groene fietssingel voorgesteld.
Ruimtelijk beleid is fietsbeleid
Met deze beslissing verankerde Sint-Niklaas de verdere toekomstige ruimtelijke ontwikkeling in de stad: radiale woonlobben zijn gebouwd rond sterke mobiliteitsassen, op fietsbare afstand van het autoluwe centrum en met elkaar verbonden door groene lobben met fietsdoorsteken. De ruimtelijke structuur wordt zodanig aangepast, dat fietsen de meest logische keuze wordt. Daarmee pakt Sint-Niklaas het stimuleren van fietsverplaatsingen vanaf de basis aan: ruimtelijk beleid is fietsbeleid.
Het model promoot dus slim ruimtegebruik in relatie met slimme verplaatsingen. Door ontwikkelingen, infrastructuur en diensten te focussen en te verdichten op de woonlobben, ontstaan verdichte assen en kunnen de meeste verplaatsingen te voet of met de fiets gebeuren en ligt het groen nabij. Sint-Niklaas toetst bovendien bestaande en toekomstige stadsontwikkelingsprojecten aan dit kader en stemt de mobiliteit hierop af. Zo werd het ook opgenomen in een nieuw mobiliteitsplan om te komen tot een autoluwe en fietsvriendelijke stad.
Het lobbenstadmodel maakt van Sint-Niklaas een kwalitatieve, robuuste en veerkrachtige stad waar duurzaam vervoer de meest logische keuze wordt en het model geldt dan ook als voorbeeldconcept voor andere steden.
In de bijlage vind je een structuurschets terug van het lobbenstadmodel.
Initiatiefnemers
- Stad Sint-Niklaas
Contact
Bart Van Lokeren
- Stad Sint-Niklaas – Dienst ruimtelijke planning
- Bart.vanlokeren@sint-niklaas.be
- +32 03 778 32 31
Locatie
Betrokken partijen
Het onderzoek kwam er op vraag van het stadsbestuur, dat in haar witboek reeds een actiepunt opnam om te onderzoeken wat de kansen zijn voor een lobbenstadmodel in Sint-Niklaas. Het college gaf in februari 2013 de opdracht om het onderzoek te starten met een extern studiebureau. Hiervoor vonden 3 workshops plaats met de diensten ruimtelijke planning, milieu, jeugd en mobiliteit. IN 2014 werd het plan goedgekeurd in de gemeenteraad.